Kalkınma için İnovasyon Derneği (I4D), 6 Şubat depreminin birinci yıldönümünde ‘Tarımsal Değer Zincirleri Analiz Raporu’nu açıkladı. Araştırma, Hatay, Adıyaman ve Kahramanmaraş’ta önemli katma değer yaratan badem, alabalık, pamuk ve süt ürünlerinin depremden nasıl etkilendiğini ortaya çıkardı. Hatay’da pamuk üreten fabrikalar büyük zarar gördü. Çırçırlama kapasitesi yüzde 50 düştü. Adıyaman’da badem bahçelerine göç nedeniyle gübreleme, ilaçlama ve yabancı ot kontrolü yapılamadı. Ağaçlar zarar gördü, kalite ve verim düştü. Kahramanmaraş’ta alabalık yetiştiriciliği üretiminde yüzde 40’a yakın kayıp yaşandı. Süt toplama tedarik zincirlerinde de büyük aksaklıklar yaşandı. Gelecek yıl deprem bölgesinde süt ve süt ürünleri üretiminde azalma olması bekleniyor.
Kalkınma için İnovasyon Derneği, depremden en çok etkilenen Hatay, Adıyaman ve Kahramanmaraş illerinde depremin önemli tarımsal değer zincirleri üzerindeki etkisini ortaya koyan ‘Deprem Sonrası Tarımsal Değer Zincirleri Analizi Raporu’nun sonuçlarını açıkladı. Rapora göre, depremler 11 ilde doğrudan ve dolaylı olarak 14 milyondan fazla insanı etkiledi ve 3,3 milyondan fazla kişinin evsiz kalmasına neden oldu. Cumhurbaşkanlığı Strateji Başkanlığı tarafından yapılan tarımsal analiz doğrultusunda depremin tarım sektörüne verdiği zararın 24,2 milyar TL olduğu hesaplandı.
Kalkınma için İnovasyon Derneği (I4D) tarafından Uluslararası Göç Örgütü’nün (IOM) desteğiyle hazırlanan, Türkiye Hayırseverlik Fonu (TPF) ve ABD Dışişleri Bakanlığı Nüfus Dairesi tarafından finanse edilen ‘Deprem Sonrası Tarımsal Maliyet Zincirleri Analizi’, Mülteciler ve Göç (PRM). Raporun duyurusu toplantıda I4D Direktörü Doğan Çelik’in sunumuyla yapıldı.
Toplantıda, başta Hatay, Adıyaman ve Kahramanmaraş olmak üzere tarımsal kayıpların belirlenmesi ve afetten etkilenen üreticilerin ekonomik dirençliliğe erişim konusunda güçlendirilmesine destek olmak amacıyla I4D tarafından hayata geçirilen ‘Sosyal Zincir Projesi’nin detayları paylaşıldı. Market.
RAPOR 3 UZMAN TARAFINDAN 4 AYDA HAZIRLANDI
Raporu değerlendiren I4D Yöneticisi Doğan Çelik, “Raporla 3 ilde sektörün genel görünümünü ortaya koymaya çalıştık. Badem, alabalık, pamuk ve süt ürünlerini inceledik. Fiyatlarda ciddi kırılmalar olduğunu gördük. Üreticilerin teknik destek, finansman ve pazara erişimde ciddi sorunlar yaşadığı Rapor sonucunda gıda güvenliğinin sağlanması için çok boyutlu müdahalelerin gerekliliği ortaya çıktı. Rapor 3 uzman tarafından 4 ayda hazırlandı Karar vericilere, kaynak sağlayıcılara ve proje uygulayıcılarına çeşitli çözüm önerileriyle gelmek istedik.Türkiye’de bu kapsamda bir rapor hazırlanmamıştı, bu boşluğu dolduracağını düşünüyoruz.Ürünleri 10’a yakın seçim kriterine göre belirledik. Bölgeye ekonomik katkılarının yanı sıra sosyal katkılarına da önem verdik.Depremin yol açtığı pazara erişim sorununu sosyal zincir projesiyle çözmeye çalışıyoruz. Sosyal zincir, alıcıları ve üreticileri hem dijital hem de fiziksel alanda yan yana getirmeyi hedefliyor. “Bu bir projedir” dedi.
DEPREMİN TÜRKİYE TOPLAM EKONOMİSİNE YÜKÜ 103,6 MİLYAR DOLAR
Rapora göre; Yüzyılın felaketi olarak nitelendirilen depremler, 11 ilde doğrudan ve dolaylı olarak 14 milyondan fazla insanı etkiledi, 3,3 milyondan fazla insanın evsiz kalmasına neden oldu. Dünya Bankası depremin maddi hasarını 34,2 milyar dolar olarak açıklarken, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı sektörel yumuşatma ve yeniden yapılanma maliyetlerini de dikkate alarak depremin Türkiye toplam ekonomisine yükünü 103,6 milyar dolar olarak belirledi.
MAKİNE, MALZEME VE EKİPMANLARIN ZARAR GÖRMESİNE VE PAZARA ERİŞİMDE ZORLUKLARA YOL AÇTI.
İklim özellikleri ve verimli toprak yapısıyla Türkiye’nin toplam tarımsal üretiminin yüzde 15,3’ünün gerçekleştiği bölgede depremlerin meydana gelmesi, bölgedeki nüfusun geçim kaynaklarına erişimini de olumsuz etkiledi. Rapora göre; Depremler tarımsal üretim ve değer zinciri altyapılarına zarar verirken, önemli makine, malzeme ve ekipman hasarlarının yanı sıra iş gücü ve hayvan kayıplarına da yol açarak pazara erişimde zorluklara yol açtı. Cumhurbaşkanlığı Strateji Başkanlığı tarafından yapılan tarımsal analiz doğrultusunda depremin tarım sektörüne verdiği zararın 24,2 milyar TL olduğu hesaplandı.
SOSYAL ZİNCİR SHAKE BÖLGESİNDE YERLİ ÜRETİCİLERİ DESTEKLEMEYİ HEDEFLİYOR
Toplantıda Kalkınma için İnovasyon Derneği’nin kar amacı gütmeyen işbirliği projesi olan Sosyal Zincir de tanıtıldı. Proje, 6 Şubat’ta ülkenin Güneydoğu bölgesinde meydana gelen depremden etkilenen üreticileri desteklemek için sivil toplumu, özel sektörü ve kamu sektörünü sosyal satın alma hareketi etrafında birleştirmeyi amaçlıyor. Sosyal Zincir ise sosyal olarak etkilenen kümelerin desteklenmesine katkıda bulunuyor. satın alma faaliyetleriyle toplumun farklı kesimlerinin ihtiyaç duyduğu ürün ve hizmetleri üreten yerel üreticiler ile küçük ve orta ölçekli işletmelerin tedarik zincirine dahil edilmesini amaçlamaktadır.
Raporun öne çıkanları:
Deprem Sonrası Tarımsal Değer Zincirleri Analizi Raporu’nda Hatay’da pamuk, Adıyaman’da badem, Kahramanmaraş’ta alabalık ve üç ilde süt ve süt ürünlerine yönelik değer zinciri analizleri sunuluyor.
Hatay şu anda Türkiye’de pamuk üretiminde 4’üncü sırada yer alırken, pamuk da ilin ekonomik katma değerinde önemli bir yer tutuyor.
Pamuk, tarımsal üretimin yanı sıra hammadde olarak kullanıldığı sektörler sayesinde önemli bir istihdam ve geçim kaynağıdır. Ancak depremlerin çoğunluğu Kırıkhan ve Antakya’da bulunan (toplam 76) çırçır ve pres fabrikalarında ciddi hasara yol açması nedeniyle resmi hasar tespit sonuçları henüz tamamlanmamış olup, ilin çırçırlama kapasitesinin 2000 yılı aştığı tahmin edilmektedir. yüzde 50’den fazla azaldı.
2022 yılında Türkiye’nin toplam badem üretiminin yüzde 17,8’i Adıyaman’da gerçekleşecek. Badem üreticilerinin deprem nedeniyle ani bir şekilde il dışına göç etmesi, badem bahçelerinin ihtiyaç duyduğu gübreleme, ilaçlama ve yabancı ot kontrolü gibi bakım işlemlerinin zamanında yapılmamasına neden oldu.
Depremler, iklim değişikliği ve ekolojik istikrarın bozulmasıyla birlikte badem ağaçlarının zarar görmesine, hastalıklara, verim düşüklüğüne ve badem kalitesinin düşmesine neden olmaktadır.
Su kaynakları, sıcaklık ve oksijen düzeyi kaliteli balık yetiştiriciliğine olanak sağlayan Kahramanmaraş, alabalık üretiminin yapılabileceği Türkiye su yüzeyinin yüzde 1,93’üne sahip konumdadır. Raporda, depremin en çok alabalık yetiştiriciliğinde kuluçkahane ve yetiştirme tesislerine zarar verdiği, üretimde ise yüzde 40’a yakın kayba neden olacağı öngörülüyor.
6 Şubat depreminin ardından süt hayvancılığı, afetten etkilenen kırsal alanların neredeyse tamamında geçimlik bir faaliyet olması nedeniyle acil müdahale gerektiren alanlardan biri olarak öne çıkıyor. Yerel mandıraların zarar görmesi, soğuk hava sistemlerinin güç ihtiyacının karşılanamaması ve lojistik faaliyetlerin aksaması, yerel pazarda göç olması, süt üretiminin artacağı beklentisi gibi pek çok nedenden dolayı süt toplama tedarik zincirlerinde büyük aksamalar yaşanmaktadır. Önümüzdeki yıl deprem bölgesinde süt ve süt ürünleri üretimindeki düşüş daha da güçleniyor.
