İran’da geçtiğimiz günlerde yapılan erken cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, Dini Lider Ayetullah Ali Hamaney’e sadık eski nükleer müzakereci ve sertlik yanlısı Said Celili, ılımlı rakibi milletvekili Mesud Pezeşkiyan karşısında az farkla öne geçti. İçişleri Bakanlığı yetkilisi Muhsin Eslami’nin bugün devlet televizyonunda yaptığı açıklamaya göre, 10.3 milyondan fazla oyun sayıldığı seçimde Celili 4.26 milyondan fazla oy alırken, Pezeşkiyan yaklaşık 4.24 milyon oy topladı.
Cuma günü yapılan seçimlere katılım oranının beklenenden düşük olduğu ve %40 civarında gerçekleştiği tahmin ediliyor. Önceki seçimlere kıyasla önemli bir düşüş olan bu oran, halkın ekonomik zorluklar ile siyasi ve sosyal özgürlüklerin kısıtlanmasından duyduğu memnuniyetsizliğin ortasında potansiyel bir meşruiyet krizine işaret ediyor. Gözlemciler Tahran ve diğer şehirlerdeki seçim merkezlerinin beklendiği kadar kalabalık olmadığına dikkat çekti.
Cumhurbaşkanı Ebrahim Raisi’nin bir helikopter kazasında zamansız ölümünün ardından İran’ın Tasnim haber ajansı, bir sonraki cumhurbaşkanını belirlemek için ikinci tur seçimlerin yapılmasının çok muhtemel olduğunu bildirdi. Seçim, bölgesel gerginliklerin arttığı ve İran’ın hızla ilerleyen nükleer programı konusunda Batı’nın incelemelerinin yoğunlaştığı bir ortamda gerçekleşiyor.
İran’da cumhurbaşkanının rolü, hükümetin günlük operasyonları ile dış ve iç politikanın tonu üzerinde etkili olmakla birlikte, nihayetinde önemli devlet meselelerinde son sözü söyleyen dini lidere bağlıdır. İran’ın İslami hükümet sistemine olan katı inancıyla bilinen Celili, adalet, yolsuzlukla mücadele ve yoksullara destek temaları üzerine kampanya yürüttü ve özellikle dış politikadaki duruşunu nükleer anlaşmadan uzak tuttu.
Ilımlı rakibi Pezeşkiyan ise ekonomik reform, sosyal liberalleşme ve siyasi çoğulculuk konularına odaklandı. Kadın hakları konusuna da değinen Pezeşkiyan, Mahsa Amini’nin 2022 yılında ahlak polisinin gözetimi altındayken tartışmalı bir şekilde ölmesine atıfta bulunarak yaygın protestolara yol açtı.
Seçimler seçmenleri ikiye böldü; bazıları Pezeshkian’ın geleneksel ve liberal görüşleri harmanlamasına destek verirken, diğerleri sosyal medya platformlarında #ElectionCircus hashtag’ini kullanarak boykot çağrısında bulundu. Eleştirmenler seçime katılmanın, özellikle de 2022/23 döneminde protestoların şiddetle bastırılması sonucunda önemli kayıpların ve tutuklamaların yaşandığı mevcut rejimi meşrulaştıracağını savunuyor.
Sayım devam ederken ve ikinci tur olasılığı belirirken, bu seçimin nihai sonucu İran’ın iç ve uluslararası politikalarının yakın geleceğini şekillendirecek.
Reuters bu makaleye katkıda bulunmuştur.
Bu makale yapay zekanın desteğiyle oluşturulmuş, çevrilmiş ve bir editör tarafından incelenmiştir. Daha fazla bilgi için Şart ve Koşullar bölümümüze bakın.
